قصه مدرسه/قسمت چهارم:بسط

"بسط" روایت گسترانیدن و یکپارچه سازی آموزش است، چیزی مثل کلاه پهلوی. اتفاقی که باعث جولان بسیاری از معماران و مستشرقانِ علاقمند به معماری در کشورمان شد.

شنیدن بسط

تصویر این قسمت عکسی قدیمی از هنرستان دختران تهران اثر وارطان هوانسیان از سمت غرب به شرق خیابان سرهنگ سخایی است.

صدایی که درباره ی ماجرای تاسیس دانشگاه تهران در میانه ی این قسمت می شنوید، از روی ویدئویی از کانال خبرنامه دانشجویان ایران در آپارات برداشته شده است.

معنی و توضیح بعضی نکاتی که در این قسمت استفاده شد از این قرار است:

دوره ی پهلوی اول: دوره ی پادشاهی رضا پهلوی که از سال 1304 تا سال 1320 به طول انجامید.

وزارت معارف: در سال 1272 هجری قمری (1230 ه . ش) وزارت علوم تاسیس گردید. وزارت علوم ابتدا به وزارت علوم و معارف تغییر نام یافته سپس در سال 1328 هجری قمری (1266 ه . ش) به وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تغییر نام یافت این وزارتخانه وظایف آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر، علوم و آموزش عالی و سازمان اوقاف را برعهده داشت.

جلالیه: یکی از مناطق اطراف تهران در دوره ی پهلوی اول که اگر بخواهیم حدود آن را با عوارض امروزی بشناسیم، حدودا اطراف بلوار کشاورز کنونی محدوده ی آن است، پارک لاله، دانشگاه تهران و ... همه در محدوده ی جلالیه سابق هستند.

رحیم اتحادیه: حاج رحیم اتحادیه از تجار معروف تبریزی بود که به تهران آمد و املاک زیادی را در تهران خرید. از جمله زمین هایی که دانشگاه تهران در آن ساخته شد. امروز خانه ی موسوم به خانه ی اتحادیه در خیابان لاله زار از بقایای اوست.

آندره گدار: معماری و باستان شناس فرانسوی که بعنوان عضوی از هیئت فرانسوی در دوره ی پهلوی اول به ایران آمد.

حسین لرزاده: از بزرگترین معماران سنتی ایران که از او مساجد زیادی باقی مانده است. همچنین تعمیر قسمت هایی از حرم امام حسین(ع) از جمله اقدامات اوست. وی در سال 1383 خورشیدی در تهران درگذشت.

کریم طاهرزاده بهزاد: معمار ایرانی که در استانبول تحصیل کرد و آثار زیادی از او باقی مانده است، از جمله مقبره فردوسی، ایستگاه راه آهن سمنان، دبیرستان شاهرضای مشهد و ... .وی در سال 1342 در تهران درگذشت.

وارطان هوانسیان: معمار ایرانی و ارمنی تبار که در فرانسه تحصیل کرد و آثار زیادی از او در ایران باقی مانده است. از جمله آثار او می توان به هنرستان دختران تهران، مهمانسرای لاله در خیابان لاله زار، هتل دربند و تعدادی ویلا اشاره کرد. وی در سال 1361 درگذشت.

مارسل دوبرول: معمار فرانسوی که در دوره ی پهلوی اول و دوم معمار پرکاری در ایران محسوب میشد از جمله کارهای بجا مانده از او پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.

ماکسیم سیرو: معمار فرانسوی که یکی از برجسته ترین معماران خارجی بود و در طرح نوسازی رضا پهلوی فعالیتی چشم‌گیر داشت. او معمار و سرمعمار چندین وزارتخانه مهم بود. سیرو از چهره‌های باستان شناسی ایران بود. هرچند او فعالیت‌های متعدد باستان شناسی در ایران داشت، اما تالیفات وی که حاصل سفرهای تحقیقاتی متعدد در ایران و مطالعات تاریخی اوست، وی را در زمره چهره‌های آشنای تاریخ معاصر ایران در آورده است.